Vanochtend las ik in de schaakrubriek van Nick Maatman in het Dagblad van het Noorden cq Leeuwarder Courant dat Gerben van Manen is overleden. Hij heeft een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van het schaakklimaat in Friesland. In die rol leerde ik hem ook kennen toen ik in de tweede helft van de 90-er jaren wat vaker aan mede door hem georganiseerde toernooien in Friesland deelnam om een aantal potjes de schaken, maar vooral ook voor de promotie van schaakblad NB dat ik in Noord Nederland probeerde uit te zetten, en waar hij onmiddellijk abonnee van werd. Niet alleen Friesland profiteerde van de activiteiten van Gerben van Manen maar Groningen indirect ook. Want uit die vruchtbare schaakaarde kwamen talenten voort als Yge Visser, Jan Werle, Sipke Ernst en Nick Maatman, die op hun beurt weer medebepalend zijn voor de recente schaakgeschiedenis in Groningen en onze club in het bijzonder.
Ik kende Gerben niet heel goed, maar wel goed genoeg om me te kunnen vinden in de omschrijving van hem in het in memoriam op de site van Philidor 1847 als een ‘aimabele, erudiete en humorvolle man’, maar ook als een man vol anecdotes. De laatste 20 jaar kwam ik hem nog af en toe tegen. Meestal in Wijk aan Zee, waar de liefde voor het schaken voor hem ooit begonnen is. Dan voerden we een kort gesprek, kwam er een stukje schaakgeschiedenis voorbij en zo hoorde ik een paar jaar geleden van hem dat ook dat er een boek aan zat te komen met een selectie van zijn schaakrubrieken uit de Leeuwarder Courant tussen 1998 en 2009. ‘Hoe Grünfeld zijn been verloor (2018)‘ is een prachtig boek geworden. Misschien komt het omdat ik er vanmiddag doorheen bladerde, maar het viel me op dat er vrij veel in memoriams in stonden. Van de grote schakers, maar ook van degenen die zorgen voor de couleur locale.
Zulke schaakrubrieken vormen natuurlijk ook een kroniek van een tijdperk. Zo schreef hij over het Staunton herdenkingstoernooi in 1996, maar ook beschrijft hij de grootmeesternorm van Sipke Ernst en dienst ambitie om ook de C-groep te winnen, om promotie naar de B-groep te bewerkstelligen, die in Wijk aan Zee op een mooier en minder weggestopt podium zit. De grootste concurrent van Sipke is echter een 13-jarige jongen uit Noorwegen, die waarschijnlijk binnenkort wel tot de wereldtop zou gaan behoren. Inderdaad, die ja!
Met Gerben van Manen gaat iemand verloren die zeer veel betekend heeft voor het schaken in het noorden. Wij wensen zijn familie en vrienden veel sterkte.
